Protez Nedir?
Dişlerin ve çevre dokuların çeşitli nedenlerle madde kaybına uğradığı ya da tamamen yok olduğu, yani kaybedildiği durumlarda, onları onarmak ya da yerine konması için kulllanılan, hazırlanmış materyallere protez adı verilir. Genel olarak; sabit ve hareketli olmak üzere ikiye ayrılır.
Sabit Protezler Nelerdir?
Meydana gelen kayıpların dişler üzerine sabitlenerek giderildiği ve hastanın kendi dişi veya dişleri gibi algıladığı protez tipleridir. Tek bir diş üzerindeki madde kayıplarının giderildiği kuronlar veya diş eksikliklerinin tamamlandığı köprüler sabit protezler olarak adlandırılır.
- Kuron: Çürük kırık veya başka bir nedenle aşırı madde kaybı olan dişlerin küçültülüp kaplanması işlemidir.
- Köprü: Bir veya birden fazla diş eksikliğinde, komşu dişlerin küçültülüp, bunlara gelen özel kaplamalardan destek alınılarak ara boşlukların doldurulması işlemidir.
Hareketli Protezler Nelerdir?
Eksik diş sayısının sabit bir protezle telafi edilemeyeceği veya çenedeki dişlerin tümünün eksik olması durumlarında uygulanan protez tipleridir.
Tam(total) protezler: Kişinin ağzındaki tüm dişleri kaybedilmişse total protez – tam protez yapılması gerekir.
Bölümlü (parsiyel) protezler: Kısmi diş eksikliğinde özel akrilik ve metallerin kombinasyonu ile yapılan kroşe (kanca) adı verilen metal parçaları ile dişe tutunmayı sağlayan protez çeşididir.
Hassas bağlantılı protezler: Kısmi diş eksikliğinde kullanılan diğer bir protez çeşididir. Protezin tutuculuğu parsiyel protezde ki gibi kroşelerle değil hassas bağlantı denilen dişi ve erkek parçalarla sağlanır. Bu protezler estetik, tutuculuk ve sağlık açısından klasik parsiyel protezlerden çok daha üstündür.
İmplant Üstü Protezler Nelerdir?
- Kuron: Tek diş eksikliğinde komşu dişlere dokunmadan, çene kemiğine yerleştirilen tek implant üstüne yapılan işlemdir.
- Köprü: Birden fazla diş eksikliğinde yine komşu dişlere dokunmadan, çene kemiğine yerleştirilen iki veya daha fazla implant üstüne yapılan işlemdir.
- Tam Dişsizlik Durumunda: Ağıza yerleştirilen implantların üzerine, yapılan implant sayısına göre sabit ya da hareketli protezler yapılabilir.
Protezin Amacı Nedir?
Protezde, hastanın kaybolan fonksiyonları tekrar kazandırılmaya çalışılırken, aynı zamanda bozulan konuşmasının da düzeltilmesi ve estetik görünümün de daha iyi olması amaçlanmaktadır. Böylelikle büyük oranda kaybedilen ağız sağlığı düzeltilirken toplum içinde eksik ya da harap olmuş dişlerle yaşamak zorunda kalan bireylerin psikolojik açıdan da desteklenmesi sağlanır.
Zirkonyum Diş Nedir?
Diş kaplamaları çoğunlukla porselen kaplama şeklinde uygulanır. Bunlar, metal destekli ile metal desteksiz olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Daha estetik bir gülüş gereksinimi içersinde olan hastalar için diş hekimleri de daha estetik tedavi yaklaşımları içersindedirler. Bu estetik ihtiyaçlar, diş hekimliğinde daha fazla estetik bir yaklaşım olan zirkonyum alt yapılı dişleri tedavilerinde daha sık kullanılmasını gündeme getirmektedir.
Zirkonyum, 18.yy’da keşfedilmiş bir tür metaldir. En büyük özelliği korozyona uğramadığı için birçok alanda tercih edilen bir metal türüdür. Renginin beyaz olması ve ışığı geçirgen olması nedeni ile diş hekimliğinde, seramik kuronların altında altyapı malzemesi olarak kullanılır.
Zirkonyum diş kaplama, beyaz renkli, sıcağa dayanıklı ve metale karşı alerjisi olan hastalar içim ideal bir diş tedavisi türüdür. Estetik ve doğal görünümü sebebiyle daha çok ön dişlerde tercih edilmektedir.
Lamina Diş Kaplaması Nedir?
Dişin ön yüzeyinin hafif şekilde aşındırılarak ince bir porselen ile kaplanması işlemidir. Porselen çok ince bir tabaka halinde hazırlandığından ışığı geçirmesi ve yansıtması doğal dişe çok yakındır ve bu özelliği sayesinde mükemmel estetik sağlar. En önemli bir diğer avantajı dişlerin fazla kesilmemesi ve gerektiğinde ileri bir aşama tedavi yöntemi olan dişin tam kesilerek üzerinin porselen ile kaplanmasına izin vermesidir.
Uzun ömürlü kullanılabilmesi için;
- Ağız bakımının iyi olması,
- Ön dişlerle sert gıdaları ısırma koparma işlemi yapılmaması,
- Diş sıkma veya gıcırdatma alışkanlığı varsa gece plağı kullanılması,
- Tırnak yeme alışkanlığından vazgeçilmesi,
- Altı ayda bir diş hekimi kontrolüne gelinmesi gerekmektedir.
Eksik Dişlerin Yerine Protez Yapılmazsa Ne Olur?
Eksik dişlerin yeri protez ile doldurulmadığı zaman komşu dişler ve karşı çenedeki dişler çekim boşluğuna doğru yer değiştirir. Bu nedenle bozulan diş kapanışa, çürüklere ve diş kayıplarına neden olur. Ağızda daha kompleks sorunlara neden olur.
Protezlerin Bakımı Nasıl Olmalıdır?
Sabit protez kullanan bireylerin dişlerini günde iki kez fırçalamaları ve diş ipi kullanmaları dışında, protezlerin bakımı için özellikle boş dişlerin yerine gelen gövde bölümlerinin temizlenmesi amaçlı özel diş ipleri ve arayüz fırçaları kullanmaları gerekmektedir. Sabit protezlerin bakımı düzgün şekilde yapılmazsa diş eti problemleri ağız kokusu gibi sıkıntılar kaçınılmaz olacaktır.
Hareketli protezler ise yemeklerden sonra çıkartılıp bol su ile temizlenmesi gerekmektedir. Ağız dokusunun sağlığı için her akşam yatmadan önce protezin çıkarılması gerekmektedir. Her gün protezler için üretilmiş özel fırçalar veya yumuşak kıllı diş fırçaları kullanılarak, protezlerin üzerlerindeki besin artıkları ve plağın temizlenmesi gerekmektedir. Aşındırıcı özelliği olan ve aynı zamanda protez cilasını bozacak maddeler kesinlikle kullanılmamalıdır. Sabunlu su veya özel üretilmiş ürünler tercih edilmelidir. Protezi temizlerken deterjan, çamaşır suyu gibi kimyasallar kesinlikle kullanılmamalıdır. Protez ağızda olmadığı zamanlarda mutlaka su içinde bırakılmalıdır.
Protez kullanan kişilerin şikayetleri olmasa bile altı ayda bir diş hekimine gidip kontrol olmaları, sonradan oluşacak problemlerin önüne geçmek açısından iyi olacaktır.
